منبع کویل دار از جمله تجهیزات اصلی است که در موتورخانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. علت نامگذاری این وسیله به این نام به این دلیل است که منبع کویل دار، دارای یک مخزن ذخیره آب گرم است که از کنار آن کویل مسی وارد منبع کویل دار شده است. درون کویل مسی آب داغ دیگ در جریان است و از طریق جداره کویل مسی که از لوله های مسی تشکیل شده است آب مخزن گرم می شود. شکل مخزن کویل دار و کویل مسی در زیر آمده است.
کویل مسی
کویل مسی که در مخزن کویل دار استفاده می‌شود از لوله و صفحه لوله تشکیل شده است. به صفحه لوله اصطلاحا تیوب شیت (Tubesheet) گفته می‌شود. تیوب شیت مورد استفاده برای کویل مسی دارای تعدادی سوراخ است که یک سمت آن مسیر رفت و طرف دیگر مسیر برگشت آب داغ دیگ را در بر دارد.
کویل مسی با دو ضخامت 0.7 و 0.9 میلیمتر ساخته می‌شود. معمولا ضخامت 0.7 برای سیستم‌های آب گرم و کویل مسی با ضخامت 0.9 میلیمتر برای سیستم‌های بخار طراحی شده اند. در بعضی از صنایع به جای کویل مسی از کویل استیل استفاده می‌شود.
تعمیرات منبع کویل دار
منبع کویل دار از دوقسمت کویل مسی یا مخزن گالوانیزه دچار مشکل می شود.
مشکلات مخزن گالوانیزه
مخزن گالوانیزه بعد از مدتی استفاده با توجه به شرایط آب و استفاده و ضخامت مخزن سوراخ می‌شود. این سوراخ شدن معمولا در قسمت عدسی ها رخ می‌دهد. دلیل آن این است که در قسمت عدسی جریان و فشار بیشتری در مخزن اعمال میگردد. از طرفی مخزن گالوانیزه در قسمت عدسی طی فرآیند کشش و جوشکاری ورق عدسی ضعیف شده و به همین دلیل زودتر از بقیه قسمت‌ها آسیب می‌بیند. در صورت سوراخ شدن می شود به صورت موقت مخزن را جوشکاری کرد اما این مورد خیلی پاسخگو نیست. مخصوصا در زمستان ممکن است مخزن در اثر فشار کاملا از بین رفته و بترکد.
مشکلات کویل مسی منبع گالوانیزه
کویل مسی دو مشکل اصلی دارد. سوراخ شدن و رسوب گرفتن
رسوب گرفتن کویل مسی منبع کویل دار
با توجه به آب مصرفی و سختی آب و میزان مصرف کویل مسی رسوب می بندد. این رسوب فقط از طریق اسیدشویی کویل مسی از کویل جدا می‌شود. اسیدشویی کار خطرناکی است. در این فرآیند ابتدا یک مخزن از جنس پلیمر را از اسید پر می کنند و کویل مسی را درون آن فرو میبرند. اسید مورد استفاده برای این کار اسید دیسکلر نام دارد. در صورتی که اسیدشویی بیش از اندازه انجام گیرد ممکن است به سوراخ شدن کویل بی انجامد.
سوراخ شدن کویل مسی منبع کویل دار
سوراخ شدن کویل مسی می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. تحت فشار بودن کویل، اسیدشویی و یا بدجازدن کویل کهنه در مخزن ممکن است منجر به سوراخ شدن مخزن گردد. در صورتی که یکی از لوله های مسی سوراخ شده باشد می توان با درپوش کردن یا پلانج کردن آن مشکل برطرف گردد. اما در صورتی که کویل پوسیده شود باید تعویض گردد.
منبع کویل دار ایستاده و خوابیده
دونوع منبع کویل دار در موتورخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. منبع کویل دار ایستاده و منبع کویل دار خوابیده. بسته به شرایط موتورخانه و طراحی مشخص میگردد چه نوع منبع کویل دار در موتورخانه استفاده گردد.
منبع کویل دار ایستاده
منبع کویل دار ایستاده همانطور که از نام آن پیداست به صورت ایستاده در موتورخانه قرار می‌گیرد. بیشتر منابع کویل دار مورد استفاده در موتورخانه از این نوع هستند چرا که مساحت کمتری را اشغال می‌کند.
از جمله ویژگیهای این نوع مخزن نصب آسان تر و کم جا بودن آن است.
با توجه به اینکه کویل طول کمتری را می‌تواند در این نوع منبع داشته باشد بازده آن کمتر است و لذا سطح حرارتی بیشتری برای کویل حرارتی مورد نیاز است که در نتیجه آن هزینه ساخته منبع نسبت به منبع خوابیده بیشتر است.
منبع کویل دار خوابیده
منبع کویل دار خوابیده در ارتفاع به صورت خوابیده نصب میگردد. عملکرد این نوع مخزن با مخزن کویل دار ایستاده فرق ندارد ولی بازده آن بیشتر است.
از ویژگی این نوع مخزن مصرف کویل کمتر و بازده بیشتر آن و قیمت کمتر آن است.
این نوع مخزن به دلیل بازده بیشتر کویل کمتری نیاز دارد و لذا قیمت تمام شده آن نسبت به منبع ایستاده کمتر است. ولی هزینه نصب و اجرای بیشتری را دارد و نیازمند یک ساپورت است تا مخزن روی آن قرار گیرد.
